Teknolojik cihaz kullanımının gün geçtikçe arttığını vurgulayan Çocuklarda teknolojik cihazların olumsuz etkileri hakkında değerlendirmelerde bulunan Samsun Ondokuz Mayıs Üniversitesi Tıp Fakültesi (OMÜ) Sosyal Pediatri Bilim Dalı Başkanı Dr. Öğr. Üyesi Tuğba Ayçiçek Dinçer, “2020 yılı verilerine göre yaklaşık 3,6 milyar kişi sosyal medya kullanıyor. Bu sayının 2025 yılında 4,5 milyara yükseleceği tahmin ediliyor. İnternet artık hayatımızın her alanında var. Günümüz çocukları teknoloji ortamına doğuyor.” dedi.
“Kontrolsüz ve çabuk ulaşılabilir bir ortam”
Teknolojinin hayatın bir parçası olduğunu belirten Sosyal Pediatri Tuğba Dinçer, “Ebeveynlerin çok dikkatli olması gerekiyor. Erken çocukluk dönemi beyin gelişimi için çok önemli. Teknoloji doğru bir şekilde kullanıldığı zaman faydalı fakat aşırı ve uzun süre kullanımda her anlamda sorunlara yol açıyor. Uzun süre kullanıldığı zaman bağımlılık yapıyor. Çocuklar bu dönemde yaşadıkları olumlu-olumsuz birçok tecrübeden etkileniyorlar. Burada önlem alması gereken kişiler ise ebeveynler. Ebeveynlerin teknolojik cihaz alışkanlıkları, tutumları ve koyduğu limitler oldukça önemli.”
“İlk 18 aydan önce çocuklar kesinlikle ekran tanışmamalı”
Ebeveynlere kılavuz olması için Dünya Sağlık Örgütü ve Amerikan Pediatri Akademisi’nin önerilerine değinen Sosyal Pediatri Dinçer sözlerine şöyle devam etti:
“Dünya Sağlık Örgütü’ne göre günde bir saatten fazla internet kullanılmaması önerilmiyor. Amerikan Pediatri Akademisi ise yaşlara göre sınırlandırıyor. Çocuklar; ekran, televizyon ve tablete baktıklarında tek taraflı iletişim halinde oluyorlar. Gelişebilmeleri ve öğrenebilmeleri için iki taraflı iletişim olması gerekiyor. Bu iletişim sözlü veya sözsüz olabilir ama ekran ya da dijital medya bunu çocuklara veremez. Çocukların ilk üç yaşta öğrenebilmesi için yanında anne ve babasının olması gerekmektedir. Bu çift taraflı iletişimi ebeveyni ile yapabiliyor olması gerekiyor. Sözsüz iletişimde mimik, jestler, göz teması ile gerçekleşir ve bunu ekran çocuklara veremez. Çocuklar ekranda gördükleri bir nesneyi üç boyutlu âleme aktaramazlar. Bu yüzden aile gözetimi çok önemli. Öğrenmeleri sadece ezberleme ve hatırlama yoluyla olur. Dolayısıyla 18 aydan önce çocukların ekranla tanışmasını istemiyoruz. Amerikan pediatri akademisinin önerisi 18-24 ay arası çocuklarda ebeveyn gözetiminde yüksek kaliteli uygulamaların çocuğa tanıtılması yönünde.”
Birçok hastalığa neden oluyor
Kontrolsüz kullanılan teknolojik aletlerin bedensel, zihinsel ve ruhsal gelişimlerini olumsuz etkilediğini kaydeden Dinçer, “Çocukların teknolojik cihazları uygun olmayan süre, sıklık ve farklı duruş porsiyonlarında kullanmalarının gelişimsel problemler, kas-iskelet sistemi problemleri, fiziksel inaktivite, obezite ve uyku kalitesinde yetersizlik gibi sağlık riskleri doğurduğu görülmektedir. Telefon, tablet ve televizyondaki melatonin dediğimiz mavi ışık, uyku hormonu salınımını baskılıyor ve uyku problemlerine yol açıyor. Ekrana bakmaktan dolayı görme problemlerine de sebebiyet verebiliyor. Çocuklarda sağlıklı yaşamı geliştirmek için teknolojik cihaz kullanımının süre, sıklık ve içeriklerinin gözetim altında olması, yeterli fiziksel aktivite, sağlıklı beslenme, iyi uyku ve besleyici bir sosyal çevre sağlanması gerekiyor. ifadelerini kullandı.
“Siber zorbalık oranı yüzde 40 oranında”
Ailelere büyük bir sorumluluk düştüğünü vurgulayan Dr. Öğr. Üyesi Dinçer, “ Çocuklarımıza uygun rol model olmalıyız. Anne-baba gözetimi dışında olan çocuklarda davranışlarını dengede tutma sorunları görülüyor. Çocuğun akademik gelişimini belirleyen en önemli noktalardan birisi dil gelişimidir. İnterneti bilinçsiz ve aşırı kullanan çocuklarda dil gelişimi geri kalıyor. Çocuklarımız internet ortamında siber zorbalığa maruz kalıyor. İngiltere’de yapılan bir çalışmaya göre siber zorbalık oranı yüzde 40 oranında görüldü. ”diye konuştu.
“Telefon ve ekranı sakinleştirici olarak kullanmak yapılan en büyük hata”
Telefon ve ekranı sakinleştirici olarak kullanmak yapılan en büyük hatalardan biri olduğunu belirten Sosyal Pediatri Dinçer, “Aile filtreleri kullanılmalı, mutlaka kullanırken çocuğun yanında olmalıyız. Çocuğunuzla bu konu hakkında konuşarak interaktif olmasını sağlamalısınız. Bu keyifli ve zorlu yolculukta tabiiki ebeveynlerin bunaldığı zamanlar olacaktır. Bunun çözümü kesinlikle çocuğu oyalama yolu hiçbir zaman ekran olmamalı. Günü kurtaracağız derken çocuğumuzun geleceğini olumsuz yönde etkilememeliyiz.” şeklinde konuştu.
“Çocuğunuzla güven duygusunu oluşturun”
Ekran ve internet ortamının sadece bir araç olduğunu ifade eden Sosyal Pediatri Dinçer sözlerini şöyle tamamladı:
“Çocuğunuzla yapacağınız aktivite ve yemek zamanında kesinlikle internet ve ekrandan uzak durulmalı. Ebeveyn ve çocuk arasındaki bağın güçlenmesini sağlamak için aktiviteleri daha keyifli hale getirmeliyiz. Kontrolsüz internet kullanımının çocuk ve ebeveynler arasındaki ilişkiye zarar veriyor. Güven duygusu çocuklar için çok önemlidir. Dijital medya, ailenin çocukla geçireceği kaliteli zamandan çalıyor ve güven duygusu oluşmasını engelliyor. Çocuğunuza vakit ayırmadığınız zaman sizin dikkatinizi çekmek için internet ortamına yönelimi artar.”
